Mamulka nie umrzyli

Starka ôd mamy miała istnego bzika na umiyraniu. Już za życio, kozała se kupić trōwła, kiero postawiła w kumorze. Jak nie było żodnego w dōma, chciała se ôbejrzeć, jako bydzie  w tej trōwle wyglōndała i czy ji bydōm pasowały lōnty prziszykowane na wszelki wypadek, jak by sie ji co stało. Tōż ôdewrzyła szufloda w kumodzie, takij skrzyni na bielizna, kiero też nazywali trōwłōm, i zaczła wyciōngać ś ni swoji szaty. Rozkłodała wszystki na dekach zasłanych w izbie łōżek i prziglōndała sie jim, by dobrze wybrać. Potym przed zgrzadłym ôblykła se czorne szaty z takimi krałzkami na spodku letnika, ale sie ji za bardzo nie zdoły. Poskłodała to nazod i wyciōngła inszy kōmplet, też czorny choć inakszy ûszyty. Mioł piykne puwy na ramiōnach, a jakla z przodku była z jedwobnymi wstowkami ô piyknym wzorze, jaki miały damasowe serwety na stoły. Uznała, że jak pod tyn kostim ôblecze se bioło spōdnica z wyszywanōm krałzkōm, to bydzie ji w tym piyknie. Gibko sie przeblykła, poôglōndała we wielkim zgrzadle na ścianie, z przodku i ze zadku, i wlazła do trōwły, kiero stoła w kumorze. Trocha sie pokrynńciła, by sie wygodnie ułożyć i jak se pomyślała, że wszystko w porzōndku, słożyła rynce jak nieboszczykom sie jich skłodo, zawrzyła ôczy, dychła se pora razy i usła. A tu do chałpy przyleciała z pola cera. Kopaczka ôprzyła ô futra dwiyrzi i wleciała sie czegoś zimnego napić. Dziwne ji było, że wszystki dwiyrze były poôtwiyrane na ôściyrz, jakby chałpa złodzieje splōndrowały. Woło mamulki, ale mamulka sie nie ôdzywo. Usła se na dobre. Dziołcha loce z izby do izby, a mamulki nigdzi ni ma. W kōńcu ujrzała niedowrzyte dwiyrze do kumory i też tam zajrzała. A tam w trōwle leży umrzyto mamulka. Zaczła ryczeć, płaczki kulały sie ji po skrzaniach ciurkiym, woło na kogoś, a w dōma żodnego inszego nie było.–        Tōż kiedy mamulka umrzyła? – pytała sie sama siebie.

– Kiery jōm zdōnżōł ôblyc i położyć do tej trōwły?

–        Cofie sie do dwiyrzi wystraszōno. Dugła do stołka, na kierym kierysi położōł gewichta ôd wogi. Stołek sie przewrōciōł na bōnclok z kiszōnymi ôgōrkami i gewichta go roztrzaskały, a ôgōrki rozsypały sie po cegłach. Klynkła nad nimi i zaczła zbiyrać do kupy. Coś za niōm zaszuściło. To mamulka sie ôbudziła po hōku trzaskanego bōncloka i zaczła sie kryncić we trōwle. Jakoś udało sie ji siednōć, ale pić sie ji chciało jak sto diobli. Uwidziała, że cera coś tam grzebie przi bōncloku i zawołała na nia:

–        Byłabyś tak dobro, dziołcha, i podała mi szolka wody z tych ôgōrkōw

Jak to usłyszała już na dobre wylynkano cera, wylynkała sie jeszcze bardzi. Ani sie  nie ôbejrzała, jyno wystrzeliła z kumory na pole, a mamulka, kierej jakoś sie udało wygramolić z trōwły, poleciała za niōm i z nospy woło za niōm.

–        Kaj to, dziołcha, ûciekosz?

     Nie rozumiała niczego, tak jak jeja cera. A cera loce kole stodoły, po chlywach i szuko kogoś z rodziny.

–        Kaj, kiery je? – woło.  – Mamulka umrzyli!

      A mamulka drze sie za niōm.

–        Na dziołcha, co to wyprawiosz? Drzesz sie i drzesz, jakby ci kiery w dōma umrzōł.

–        Cera ôbrōciła sie kole szopki pełnej suchych karkoszek na zima i jak uwidziała mamulka w tych czornych szmatach, kiero jōm gōni, zbladła jak trup i przewrōciła sie zymdlōno na ziymia. Mamulka zaczła jōm retować. Trzepie niōm i piere po pysku, a co sie dziołcha spamiynce, to na nowo zymdleje, że sama nie wiy już, co mo robić. A tu ze zogrōdki zza stodoły leci starszo siostra i też ôczōm nie wierzi.

–        Mamulka ôbleczōno jak do trōwły, a siostra blado jak nieboszczyk.

–        Na, Anna, cōż to wyprawiosz? Stowej, bo jak jo ci prziwala, to dziepiyro zymdlejesz.

   Poskutkowało. Anna łapła wiyncy luflu i sie spamiyntała. Gorszy było z mamulkōm, kiero musiała sie potym tłōmaczyć przed ôjcym. Wszystko jednak sie dobrze skōńczyło, a mamulka doszła do wniosku, że dwa razy w tych samych lōntach nie godzi sie kłaść do trōwły i jeszcze kupa lot kombinowała, jako jōm majōm ôblyc na ta ôstatnio drōga.

     Śmiychu jednak potym było skyrs tego, bo sie to rozfurgło po wsi, kejby do dziyrzki z piyrzym wpod jakisi podciep. Chneda potym przidarziło sie zasi cosik nowego i mieli ô czym nowym rozprowiać, a jak dwu bliskich krewnych poprało sie miyndzy sobōm skyrs kōnska miedzki i jedyn drugigo zadźgoł przi tymu. To dziepro była srōmota, ô kierej dzisio już sie nie godo. Jednōm dobrōm strōnōm wydarzynio zostoł postawiōny krziż, też nie bez powodu, bo ponoć miało tam straszyć i żodne świyncynia ani egzorty ôwczorzi nie pōmogały. Krziż poświyncōny ûkrōciōł ciyrpiyni potympionej duszy, kiero nareszcie mōgła se ôddychnōnć i pōńść do czyśćca.  

     Nejważniejsze, że przestało tam straszyć. Dyć już ôd downa prowdziwe straszki sie potraciły,  kejby za robota przestali jim płacić, abo zusowski dochtory ôdciepali jich rozczynia na komisyjach i ani rynty nie dostawali. Tōż na dobre niedożywiōne rozpłynyły sie jak mgła. A dzisio kożdy mo tela inszych spraw na głowie, kierych je corozki wiyncy i wiyncy.

Ludzie bardzi politykujōm i kaj jim tam do spōminanio starych dziejōw, kiere jyny już bojkami ôstały. A umrzytych ani dudōm pożegnać sie nie prziwiezōm. Jednak mamina starka, jak po wiela  rokach w kōńcu umrzyła, pogrzyb miała ôgrōmnie piykny, jyny kiery tam wiy, czy se go mōgła z wyrchu ôbejrzeć i czy szaty wybrała se rychtyk te nejpiykniejsze.