POWŌDŹ U ÔFILA

  Żyła se tako dziołcha Matylda, kiero tak przebiyrała w synkach, że na starość zostałaby sama, by nie zainteresowoł sie niōm Ôfil ô drzewianej nodze, kupa lot starszy ôd ni. Nie szło nic na niego powiedzieć, bo gospodorz bōł ś niego dobry i wszyjscy wiedzieli, że to fachman do wszystkigo. Bōł szewcym, stolorzym i jeszcze jeździōł do fesztra, kaj mioł etat nadzorcy. Matylda ûjrzoł na ôdpuście, jak ciepała balikiym w szisbudzie i tak mu sie spodobała, że zaprosiōł dziołcha na muzyka. Co prowda to nie przetańcowali do kupy ani jednego kōnska, bo ni mōg. Przeca żodno dziołcha nie chciałaby być przydeptano normalnōm nogōm, a co dziepiyro klocym drzewa. Bōł rod, że sie Matylda bawi, a ôn ji stawioł, co tam dobrego dostoł kupić. Ôd tego czasu mieli sie ku sobie, ale ślubu ni mōgli brać, bo Ôfil ni mioł kaj miyszkać, a Matylda miała izba we wymowie. Jakby sie wydała, musiałaby sie wykludzić, bo ôjcowizna z chałpōm należała do brata Matyldy, Jyndrysa Szupy, kiery jyno czakoł, aż z Ôfilym weźnie ślub i wytrzaśnie ôbu na zbity pysk. Tōż żyła z Ôfilym, jak to sie godo, na kryka.
   Ôfil skludziōł sie do Matyldy ze starym rukzakiym troszka wiynkszym ôd końskigo, w kierym zapakowane mioł swoji szmaty. Ale na drugi dziyń przijechoł z wōzkiym z ôstatkiym wiana i tym, czego sie dorobiōł. Choć ni mioł tego wiela, ale sōm poradziōł zrobić wszystko, ôd rogolki do porzōndnej stolorki.
   Tōż szewcowoł, robiōł bimber, chowoł gynsi, kaczki, kury, barany, koza i krōliki. A cało ta gowiydź trzimoł w tej jednej izbie. Wszystko skyrs tego, że Szupa se nie doł postawić na placu ani krōliczoka, a co tu dziepiyro godać ô chlywkach. Stoła też tam wspōlno prycza, na kierej siodali za dnia, a w nocy lygali. Była też ryczka do dojynio ôwiec i koza. Pod ścianōm stoły trzi korflasze, a wszystki bulkały. Przi tym bulkaniu na trzi-sztworte szło by se zaśpiywać abo i zatańczyć, ale do tańczynio nie było miejsca, zaś do śpiywanio Ôfil ni mioł głosu. Matylda, choć takim piyknym szternadlowym głosikiym kiedyś poradziła ôdzywać sie do nimieckigo galana, to z Ôfilym jyno skrzipiała, jak nienaszmarowany sztamferfetym rympoł ôd studni. A Ôfil poradziōł piyknie ś niōm porzōndzać, przinosiōł ji kanoldy, pralinki i papiōrowe kwiotki z ôdpustu. Czynsto ôba se chodzili po ôdpustach. Szli kole koła, z prziwiōnzanom do gesztela krykōm i nim zdōnżyli donść na miejsce, ludzie już wychodzili z kościoła. Na ôdpuście, w szisbudzie, strzyloł do wszystkigo, co sie podobało Matyldzie, a ôna w drugij cylowała balikiym do pojszodka felgi, trocha wiynkszej ôd ringu briwa, ale nie poradziła trefić. Wkurziła sie w kōńcu i wycylowała w łeb geszefciorza. Trefiła, ale nagrody nie było, jyno ôd tego czasu musiała z daleka ômijać ta buda.
   Ôfil, jak to porzōndny Ślōnzok i do tego majster, gospodarzōł tym, co mioł. Ô jego rozwiniyntej nowoczesnej hodowli rozniōsło po całej wsi. Ale żodyn nie ôglōndoł tej jego gospodarki, a Matylda godała, że mo rynka do gospodarzynio. Za to izba skyrs tego, że cało ta gowiydź trzimoł w corkach, stała sie istnōm biblijnōm arkōm.
   Czasym, jak to wszystko powyskakowało ze swojich corkōw i zaczło panoszyć sie po izbie, to bōł cyrk, na kierym ani Noe nie dołby rady zapanować. Poradzicie se wyôbrazić ta wszystka gadzina i tyn smrōd, kiery jyno sie nie chycnōł ôd ôgnia, bo było za mało tlynu. W tym malutkim kamerliku bōł cały kołchoz. Krom ryczki, znodło sie jeszcze miejsce na maszyna szewiecko i stōł pod ôknym. No, była też blacha, kaj Matylda warziła, ale do ni nie było dostympu, bo trza było nejprzōć pocofać kiela gratōw, abo ôdgōnić ôwca, kiero wybrała se akurat miejsce kole kōlkastle, kaj przegryzała wōngli jak szkloki. Wtedy, w czasach zimnej wojny, daleko jeszcze było do Unii Europejskij i Ôfil nie musioł przestrzegać żodnych wytycznych norm. Za to Szupa robiōł wszystko, by go wykurzić. Chłop mioł sie ô co starać, bo z bezpieczyństwym nie było nejlepszy.
   Jakby sie ta arka Noego chyciła ôd malutkij iskry, to chałpa Szupy poszłaby z dymym i choć wiadro wody dycko stoło kole blachy, jeśli go gowiydź nie wysłepała, to nie załatwiało sprawy i trzeba było mieć sie na baczności. Tōż Szupa z Szupiyntami boł sie nawet siedzieć w chałpie, by sie żywcym nie ûsmażić. Fojera w tym garusie byłaby nie do ûgaszynio. Nie pōmōgby faryjok, co wisioł na ścianie chałpy ôd strōny pola, chyba że do wyciōngniyńcio Matyldy z Ôfilym ze zgliszczy tego chlywa. Pora razy Szupa skludziōł do chałpy jakoś komisyjo, kiero se to poôglōndała i kozała to wszystko powyciepować, ale Ôfil poûczōł Matylda, by sie nie dała ruszyć jak Drzymała.
   Szupa tego nie rozumioł i jednego razu, jak Matyldy z Ôfilym nie było w dōma, zabiōł dwiyrze gwoździami, takimi na sztyry cole. Ale co z tego, jak ta wszystka gowiydź została w pojszodku. Szupina nie poradziła wytrzimać tego beczynio, meczynio, gdokanio, gynganio, kwiczynio jaki tam nastało. Żol sie ji tego wszystkigo zrobiło. Sikiyrōm rozwaliła deski, kierymi zabite były dwiyrze i cało arka ôprōżniła jeszcze przed powodziōm. Wygōniła wszystko do pola.
  Jak Ôfil psziszoł z roboty, musioł to wszystko nazod chytać po krzokach i łōnkach. Nakulchycoł sie przi tym ôkropnie i jak w kōńcu se siednōł na ryczka, ôddychnōł zmordowany, a potym wywalōł sie na prycza i zdrzymnōł, ani nie wiedzioł kiedy. Matylda prziszła do chałpy i chyciła sie roboty, a że ni miała sumiynio budzić karlusa, kierymu dobijała piyndziesiōntka, sama poôdbywała gowiydź, zdojiła ôwce i koza, nakroła krajiczkōw z bochynka i dziepiyro wtedy ôbudziła Ôfila. Pojedli chleba z mlykiym i ôkropnie zmordowani poszli spać. A bulkani gerglasōw, ôd czasu do czasu przerywane popiskiwaniym nowego dorobku, pilōnt, już w piyrzu niemal do podszkubkōw, jeszcze bardzi działało na spani.
   Trzi korflasze stoły jedna kole drugij jak ruski katiusze, a wszystki bulkały w roztōmańtym tympie, aż kieroś bulkać przestała. By Ôfil nie społ, sprawdziōł by, co sie dzieje. Pech chcioł, że gerglas sie zatkoł i jak nazbiyrało sie w korflaszy za dużo gazōw, szpōnt z gerglasym wystrzelōł, aż hōk pobudziōł za ścianōm cało familijo Szupōw. Tōż wiycie, jako wybuchła panika û Matyldy i û Szupy. Zarozki też zaczła sie haja. Szupa, z ôkropnym wrzaskiym wpod do izby z rozpolōnōm szczapōm, bo prōndu jeszcze nie było. Ôfil też już stoł we spodniokach kole pryczy.
   Kapnōł sie, co sie stało i chcioł uretować gerglas, jeśli sie jeszcze nie potrzaskoł, zanim rozdepcōm go barany. Szupa, kiery nie wiedzioł, że rzōndek korflaszy stoji zaroz za dwiyrzami i wściekły, za fest trzasnōł nimi do pojszodka. Pierziński dwiyrze rōmbnyły w na poły rozlecany kosz, w kierym stoła nejbliższo korflasza, ale nie rozwaliły jōm, jyno poruszały pōłka na ścianie. Na ni rozkolyboł sie bōnclok, kiery spod jak bomba z japońskigo fligra na tankowiec w Perl Harbor. To bōł dziepiyro hōk. Szklo brzinczało, a z tankowca pyrskły na wszystki strōny szplitry szkła i paliwo, kiere już miało dość ôktanōw, by wyleciōł do luftu cały port. Na kōniec jakoś deska spadła z pōłki i dokōńczyła dzieło japońskij militarnej ôperacji. Reszta korflaszy rozleciała sie na ôczach Ôfila, a fala zgierowanego wina zaloła cało arka.
   Wszystki stokraćki (perliczki) zaczły wrzeszczeć, kury dgokać, gyńsi wyciōngać karki i rozglōndać sie, co sie to dzieje. Szupa sōm sie wylynkoł, jak fala zaloła mu klepeta w drzewianych pantoflach. Mioł tela naszykowanych w palicy przeklyństw na niechcianego lokatora, a teraz nie poradziōł wyblakać ani jednego słowa. Za to Ôfil chyciōł kryka i walnōł niōm po szłapach Szupy, kiery wywalōł sie miyndzy barany, co stoły wylynkane w rogu z drugij strōny dwiyrzi. Ôd ûpuszczonej szczapy chyciła sie słōma, kiero fala niōsła pod ôkno, a barany ô mało nim nie powyskakowały. Nie wyskoczyły, bo stōł tarasowoł drōga ûcieczki, ruszyły w drugo strōna i weprały sie na prycza, na kierej Matylda wystyrkowała spod pierziny łeb, calutki w klinkach z wiyrzby, na kierych miała pozawijane włosy i ściōngnyte gumkami z postrziganej blazy z kōłka koła. Barany z ôwcami przicisły jōm tak mocno, że nie poradziła wyzipieć ani słowa, choć potrzebowała na gwołt pōmocy, bo sie już dusiła. Ôfil zadeptowoł drzewiannōm nogōm tlołki, by nie dopuścić do fojery, choć nie było to potrzebne, bo podloto ôd spodku słōma sama zaczynała gasnōnć. Szupa wykorzystoł tyn momynt i ûciykł do siyni, bo drugi roz nie chcioł dostać krykōm.
   Nim Ôfil prziszoł na to, że z Matyldom je coś nie wporzōndku, bo nigdy tak dłōgo bez hafanio nie wytrzimywała. A tu nic, ani nejmynszego blakniyńcio. Jak sie ôbrōciōł i ûjrzoł w blasku miesiōnczka, że barany weprały sie na jego miejsce ku Matyldzie. Pokuśtykoł ku pryczy i klon jak prowdziwy szewc. W kōńcu ûpnōł krykōm w rzić barana, kiery bōł na samym wiyrchu tej rymerskij hołdy, a tyn pieronszczok jeszcze bardzi weproł sie do rogu, kaj dogorywała prziwalōno jego libsta. Dziepiyro po drugim ûpniyńciu barana w łeb, rozjaśniło sie gadzinie troszka w palicy i skoczōł w drugo strōna, za łōżnica, a reszta za jego przikładym też wycofała sie z pryczy. Matylda łapła nozdrzami trocha powietrza z ôktanami i zaczła kuckać. To znaczy, że żyła. Jak sie jōm Ôfil spytoł, czy sie ji nic nie stało, ôdfronkła mu, wściekło na ta jego gospodarka, że go mo kanś, a ś nim jego gowiydź. Poklepoł jōm krykōm na ûdobruchani i chcioł rożnōnć świyczka, ale w tym szturcu chyba spadła razym z kołkami z szewieckij maszyny i Ôfil przed widniokiym ni mōgł ôszacować strat, jaki narobiōł tyn wszorz zza ściany.
   Barany i inkszo gadzina po jakimś czasie sie uspokojiły, jyno Matylda nie dowała sie ûcholkać, nowet wtedy, jak se jōm przicisnōł ku sobie. A rano, kie sie ôbudziōł, gyńsi zbiyrały z gnoja rozsypane z korflaszy ôstrzynżlice. Ôżrały sie te pierziński ptoki i zaczły sie przewracać, a inksze ptoki już ôżrate leżały pokotym jak po pańskim polowaniu, ale Ôfil bōł rod, że poradziōł zrobić taki fajne wino, kierego już ni mioł. Żeby chocioż jedna korflasza wyszła bez szwanku z tej Sodōmy i Gomory, ale i tak jakoś dziwnie czuł sie błogo, jakby sōm wysłepoł to rozlote wino do kupy z bōbkami. To byłoby prawdziwe wino, a nie szlōndry, jaki robiōł Szupa.
   Kupa szwobōw, rusōw i jeszcze inkszych chrobokōw, utopiło sie w tej winowej powodzi i teraz stokraćki, wydziubowały, co sie dało. Ône jedne sie nie ôżrały, bo Ôfilowe ôstrzynżlice jim nie szmakowały, a szwoby nie naciōngły jeszcze procyntami. A było tego do pierzina. Tōż ptoki miały festyn. Jyno Matylda wkurzōno na wiecznego galana za rozkopane klinki we włosach, kiere teraz styrczały na wszystki strōny, jak czujniki miny przeciwszyfowej, nazdała mu do rozumu.
Szupa za ścianōm na nowo wiyrzgoł ze śmiychu, jak ôpowiadoł Szupinie ô przeżytej powodzi, a Ôfil rod, że za piecym beczki ze zaciyrym na bimber nie zostały poprzewracane bez ta cało baranio huzario, bo ś niego to dziepiyro byłaby powōdź popiołōw i lawy, nie stu ale możnek i tysiōnclecia, a Ôfilowa melina pogrzebano zostałaby jak Pompeja.
   Tōż, jak sie wybierecie do Matyldy i Ôfila bydźcie na wszystko przirychtowani, bo choć w tej jednej izbie je wszystko, to łodzi retonkowej tam ni ma.